Дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойш олон улсын харилцаанд ноёрхсон хүйтэн дайн дуусч, бие биенийгээ сөрөн зогссон хоёр туйлт ертөнцийн бүтэц задарч, олон улсын харилцааны шинэ тогтолцоо бүрэлдэх үйл явц бэхжиж байна. Хэдийгээр дэлхийн улс гүрнүүд нийгмийн хөгжлийн жам ёсоор, түүний дотор эдийн засаг, технологийн хөгжлийн шаардлагаар ойртож, харилцан уялдаа холбоогоо бэхжүүлэх нөхцөл бүрэлдэж байгаа боловч улс орнуудын шашин, үндэстэн хоорондын зөрчил нэмэгдэж үндсэрхэг үзэл газар авч, бүс нутгийн хэмжээнд болон тодорхой улс орны дотор зөрчил, мөргөлдөөн гарах магадлал багасахгүй байна. Дэлхийн социалист систем, Зөвлөлт Холбоот Улс задарсан нь түүний холбоотон байсан Монгол Улсын гадаад нөхцөл байдлыг эрс өөрчлөв. Эдүгээ хөрш хоёр оронд гарч буй томоохон өөрчлөлт нь Монгол Улсын гадаад орчинд шууд нөлөөлж байна. Манай орны улс төр, нийгэм, эдийн засгийн байгууллын өөрчлөлт, шинэчлэлт улс үндэснийхээ ашиг сонирхлыг дээдэлсэн, бодит байдалд тулгуурласан гадаад бодлого явуулах аятай боломж бүрдүүлж байна. Гадаад, дотоод эдгээр хүчин зүйлийг үндэс болгон Монгол Улсын гадаад бодлогын үзэл баримтлалыг тодорхойлж байна ...

Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдал  гэж Монгол Улсын үндэсний язгуур ашиг сонирхлыг хангах гадаад, дотоод таатай нөхцөл баталгаатай хангагдсан байдлыг хэлнэ. Үндэсний аюулгүй байдлыг хангах бодлогын үзэл бодлын үндэс нь эх оронч үндэсний үзэл байна ...

         За ингээд 1-р курсанд орж байсан Монгол улсын гадаад бодлого, дипломатын түүх гэдэг хичээлийнхаа лекцийг орууллаа. Энэ ч их эртний эд шүү. Бараг 2 жил болж байгаа юм байна. Гэсэн ч түүх хэзээ ч хуучирдаггүй гэдэг шиг энэ лекц маань хуучирахгүй байхаа. Ялангуяа Монгол улсын гадаад бодлогын түүхийн талаар болохоор нөгөө л социалимзм, ЗХУ, комментерн гээд л. За за нуршаад яахав хэрэг болно гэж найдаж байна. Лекцийн сэдвүүд:

• Үндэсний хувьсгал гарах нөхцөл бүрэлдсэн нь:
• Богд хаант МУ-ын гадаад бодлого:
• 1921 оны үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөн ба хэмжээт эрхт хаант засаглалын гадаад бодлого:
• Монгол улс коминтерний бодлого:
• 1930 оны улс төрийн гадаад орчин, 1934 оны аман, 1936 оны харилцан туслалцах тухай протукал:
• Халх голын хямрал, Дэлхийн 2-р дайны үеийн Монгол:
• Ялтын бага хурал ба Монголын статус кво:
• Дэлхийн 2-р дайны дараах Монгол ба дэлхийн социалист систем бүрэлдэн тогтсон нь:

§1. Хувь этгээдийн иргэний эрх зүйн байдал
§2. Хуулийн этгээдийн эрх зүйн байдал ба түүний үндэсний харъяалал
§3. Төрийн эрх зүйн байдал
§4. Олон улсын нийтийн эрх зүйн субъект ба олон улсын хувийн эрх зүйн субъектын хоорондын ялгаа
§5. Эртний Ромын хувийн эрх зүйн субъект

За ингээд Ойрхи Дорнодод байрладаг хамгийн том улс болох Саудын Арабын тухай нэгэн номыг оруулж байна. Бүх цаг үеийнх нь тухай бололтой. Ингэхэд нэг муухай зүйл нь Англи хэл дээр юм байна. Гэсэн ч одоо бараг Англи хэлгүй хүн ховор болсон болохоор хэрэг болох байх. За тухлан сууж саатан татаад уншина уу?

За ингээд Ойрхи Дорнодын талаар нэгэн флаш видеог орууллаа. Сонирхолтой байх байх. Зүгээр ч нэг зориод хийсэнгүй ээ. Бүс нутгийн бие даалтан дээрээ энэ сэдвийг аваад, нэтээс мэдээлэл хайж байгаа энийг оллоо. Ойрхи Дорнодыг дэлхийн түүхэнд ямар ямар улс эзэгнэж байсныг харуулсан их л дажгүй болжээ. Монгол ч хүртэл байна лээ шүү. Ороод сонирхоорой!

За бүгдээрээ сайн байцгаана уу? Мэдээ оруулмаар л байдаг. Даанч жаахан сайт маань ахиж өгдөггүй урам алгаа. за ямар ч байсан бүс нутгийнхаа хичээл дээр хийсэн бие даалтаа тавьдаг юм билүү гээд. Их л цаг орсон доо энэ бие даалтыг хийхэд. Ойрхи Дорнодод жинхэнэ амьдрал буцалж байдгийг энэ бие даалтаараа ойлголоо. Нээрээ энийгээ хамгааалах гэж бас бөөн юм болсон шүү. За ямар ч байсан сонирхоод үзээрэй. Үүсэл, түүх, улсууд, шашин, эмэгтэйчүүд, олон улсын байгууллагууд гээд маш олон сэдвийг хамруулсан байгаа шүү. Ингэхэд нээрээ ойрхи Дорнод маань ч Монголчуудтай нилээд ойр бүс нутаг байгаа. Учир нь юу гэхлээр бараг л Монгол гуталын хэлбэртэй болохоор тэр. ккк. за сонирхоод үзээрэй.